Kwartelenmarkt

Schinkemenke – Jac van Rhijn

 Op de fontein op de Kwartelenmarkt staat, hoog op een sokkel, het Schinkemenke (schink is Venloos voor ham). Het is een replica uit 1953 van een oorspronkelijk, eeuwenoud beeldje dat stond op de fontein, gemaakt in 1617, op de Markt voor het Venlose stadhuis. De ontwerper van die fontein in Italiaanse Renaissance-stijl was de Venlose humanist Erycius Puteanus, maker van de fontein beeldhouwer Gregorius Schissler. De fontein werd eind 18^e eeuw afgebroken, het beeldje bleef behouden en stond lange tijd in een nis van het stadhuis. Tegenwoordig maakt het deel uit van de collectie van het Limburg Museum.

Het bronzen beeld op de Kwartelenmarkt, het oorspronkelijke is gehouwen uit Naamse steen, is een geharnaste stadswacht. Op zijn schild staat het wapen van Venlo. Omdat bij het oorspronkelijke beeld niet geheel duidelijk was wat op het schild stond, dachten de Venlonaren dat het een ham (schink) was, vandaar de naam. Het beeld staat op een waterspuwende schildpad.

Er doen verschillende verhalen over het Schinkemenke en zijn naam de rondte. Meest gehoorde is dat het beeld een herinnering is aan een hongersnood in Venlo in de vijftiende eeuw. Boeren uit Neer brachten onder meer hammen en daarnaast brood en graan naar de stad. Als dank werd een beeldje gemaakt dat de naam Schinkemenke kreeg.

De kunstenaar: Jac van Rhijn

Jac van Rhijn (1921) is een Venlose beeldhouwer van wie het werk te typeren is als  expressionistisch. Naast het Schinkemenke en het beeld van Sint Joris in een nis in de Venlose St. Joriskerk (Gasthuisstraat) zijn beelden van hem te zien in onder andere ‘s-Hertogenbosch (Harpspeelster, 1953), Tilburg (reliëf hoofdkantoor Volt, 1959), Zwolle (reliëf Thomas a Kempis Lyceum, 1960), Den Haag (reliëf Loevesteinlaan, 1954) en Sint-Oedenrode (bevrijdingsmonument, 1950).

De Kwartelenmarkt

De naam zegt het al: in de late Middeleeuwen en ook erna werden op de plek waar nu de Kwartelenmarkt zich bevindt, regelmatig markten gehouden waar kwartels werden verhandeld. Het monumentale Romerhuis, blikvanger van het plein en ooit eigendom van patriciërsfamilie Romer, werd in 1490 gebouwd. In de eerste helft van de 19^e eeuw stond er eveneens een molen gebruikt om graan, peper en andere kruiden te malen.

De Kwartelenmarkt in haar huidige vorm en met haar huidige naam ontstond na de Tweede Wereldoorlog. Ervoor was het een kleine, open vlakte zonder naam tussen de Jodenstraat en Grote Beekstraat. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gebied, dat door bombardementen eind 1944 nagenoeg volledig was verwoest, opnieuw ingericht. De Kwartelenmarkt werd een echt plein met enkele horecagelegenheden. Op het plein werd tot in de jaren zeventig geparkeerd. Tegenwoordig is het net als de Oude Markt en Markt een horecaplein waar van het vroege voorjaar tot het late najaar terrassen staan.

Het oorspronkelijke Schinkemenke uit 1617 in een nis aan de achterzijde van het stadhuis. (Foto: Gemeentearchief Venlo)