Keulsepoort

Heilige Hart beeld – August Falise

Het Heilig Hartbeeld in Venlo is een standbeeld gemaakt door August Falise. Falise maakte vanaf 1920 diverse van dit soort Heilig Hartbeelden, in opdracht van de katholieke kerk. De staande Christusfiguur is gekleed in een gewaad en omhangen met een mantel. Hij heft zegenend zijn beide handen op en toont daarbij de stigmata. Op zijn borst prijkt het Heilig Hart. Het beeld staat op een granieten sokkel, waarop een inscriptie is aangebracht met de tekst Regi Suo Cives (de burgers aan hun koning). Het staat met het gezicht gericht richting de stad, met als doel de inwoners te beschermen.

Het beeld staat aan de Keulsepoort en werd op 5 juni 1921 door bisschop Laurentius Schrijnen van Roermond onthuld, in aanwezigheid van onder anderen burgemeester Van Rijn.

In de loop van 2021, een eeuw nadat het was geplaatst, verdween het beeld tijdelijk van zijn sokkel. In die periode werd het volledig gereinigd en gerestaureerd, mede met het oog op de herinrichting van de Keulsepoort.

De kunstenaar: August Falise

 De uit Wageningen afkomstige Augustinus Franciscus Henri Falise (1875 -1936) was een Nederlands beeldhouwer en medailleur. Falise volgde onderwijs in medailleerkunst, beeldhouwen, handtekenen en boetseren, vanaf 1891 aan de Amsterdamse Rijksschool voor Kunstnijverheid. Hij leerde bronsgieten in Keulen en Luik. Hij volgde vervolgens de kleine (1900-1901) en grote beeldhouwklas (1901-1902) aan de Rijksakademie van beeldende kunsten. Hij was vervolgens tot 1904 artistiek leider bij N.V. Terracotta- en Aardewerkfabriek Haga in Den Haag en daarna ontwerper voor Plateelbakkerij Haga in Purmerend.

Als zelfstandig kunstenaar legde Falise zich aanvankelijk toe op het maken van medailles en penningen, en sculpturen van klein formaat. Het debuut-beeldje ‘De Jonge Slaaf’ (1901) is in Nijmegen te zien in het Museum Het Valkhof (keramiek-kelder). Zijn vroege werk ademt de sfeer van het Hollands impressionisme. Later vervaardigde hij monumenten en standbeelden in opdracht. Vanaf 1920 ontwierp hij op verzoek van de Rooms-Katholieke Kerk ook Heilig Hartbeelden. De theoloog pater Titus Brandsma, met wie Falise bevriend was, zorgde voor meerdere opdrachten. Enkele standbeelden van Falise zijn Jheronimus Bosch in Den Bosch, Thomas van Aquino in Nijmegen, Schaepman in Tubbergen, Pierre Cuypers in Roermond en De Zaaier in Wageningen.

Falise werd in 1915 leraar handtekenen en boetseren aan een middelbare school in Nijmegen en later aan de Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten in ‘s-Hertogenbosch.

In 1930 ontving hij de eerste Jeroen Boschpenning, de culturele prijs van Den Bosch. Hij verwierf diverse Nederlandse en buitenlandse onderscheidingen, waaronder in 1936 de pauselijke Gregoriusorde en de Belgische Kroonorde.

De Keulsepoort

De Keulsepoort maakte als een van de vier hoofdpoorten lange tijd onderdeel uit van de tussen 1340 en 1345 gebouwde vestingwerken van de stad Venlo. In de 19^e eeuw gingen die vestingwerken – net als bij veel andere Nederlandse steden – dusdanig knellen, dat besloten werd ze af te breken. Dat gebeurde tussen 1867 en 1872. Bij werkzaamheden op deze plek in 2011 bleek dat de fundamenten van de poort ondergronds nog intact zijn.

Na afbraak van de stadsmuren werd op de Keulsepoort en wat nu het (aangrenzende) Julianpark is, de Köln-Mindener spoorlijn aangelegd. Het betrof een Duitse treinverbinding die deel uitmaakte van het traject Hamburg-Parijs. Net voor de Tweede Wereldoorlog werd vlak bij de fundamenten van de Keulsepoort, het gebouw gerealiseerd dat lange tijd dienst deel als postkantoor, maar waar tegenwoordig museum van Bommel van Dam in is gevestigd.

Het spoortraject verdween na de oorlog en in de plaats ervan kwam het Julianapark. De Keulsepoort was daarna enkele decennia een van de toegangswegen voor autoverkeer naar de binnenstad. Die weg werd eind vorige eeuw afgesloten waarna de Keulsepoort een plein werd. In 2000 verrees aan dat plein het Limburgs Museum, in 2021 opende museum van Bommel van Dam de deuren in het ernaast gelegen, voormalig postkantoor, na zo’n vijftig jaar gevestigd te zijn aan de Deken van Oppensingel, enkele honderden meters verderop. Dat pand was speciaal voor het museum gebouwd, met daarin ook de woning van beide oprichters, Maarten en Reina van Bommel-van Dam. In 2021 werd eveneens begonnen met de herinrichting van de Keulsepoort die onder meer een groener karakter heeft gekregen. Vanwege de aanwezigheid van de twee musea wordt de Keulsepoort in de volksmond ook vaak Museumplein genoemd. Tegen het Limburgs Museum ligt een gebouw dat oorspronkelijk een van de oudste en wellicht het oudste tankstation van Nederland was. Het stamt uit 1933 en was van de American Petroleum Company (later Esso). Tegenwoordig is er horeca in gevestigd.